Ruim 75 bezoekers wisten dinsdag 22 januari door de sneeuw de weg te vinden naar de derde editie van NICE Expo. De bezoekers werden in de Gasfabriek te Meppel getrakteerd op een zevental korte pitches door stakeholders van de NICE-beweging en een expositie van de actuele projecten waar NICE aan werkt door de betrokken studenten.
Als eerste. Wat is NICE ook alweer? Het Noordelijk Innovatielab Circulaire Economie, kortweg NICE, is in het leven geroepen om bij te dragen aan de groei van de innovatiecapaciteit voor een circulaire economie in Noord-Nederland. Bedrijven, overheden en initiatiefnemers uit het Noorden biedt NICE een plek om potentiële businesscases in de praktijk te delen met jong talent en samen al doende te leren. Of, om met de woorden van kwartiermaker Alex van Oost te spreken: “NICE biedt eerste hulp bij de transitie naar een circulaire economie.” Studenten van verschillende signatuur, van mbo tot hbo-niveau, worden bij NICE opgeleid tot jonge circulaire professionals. Studenten vormen het kloppend hart van NICE, en zijn de versnellers van de circulaire economie van morgen. Dat bleek deze middag ook uit de verschillende bijdragen van de sprekers.
Voorbeeldfunctie
Herman Cock mocht namens de provincie Drenthe het spits afbijten. Cock is als innovatiecoördinator bij Provincie Drenthe nauw betrokken bij NICE. Via de 17 global goals en het klimaatakkoord spitst hij zijn bijdrage toe op de provincie. Hij geeft aan dat de provincie natuurlijk wil bijdragen aan een circulaire economie, en dat het allereerst belangrijk is om als overheid een voorbeeldfunctie te vervullen. “In onze opdrachten willen we circulariteit verwerken”, geeft Cock aan. “Dat klinkt simpel, maar blijkt soms best lastig omdat je als provincie bijvoorbeeld te maken hebt met aanbestedingsregels.”
Nieuw denken
Dat de transitie naar een circulaire economie een moeizaam proces is bevestigd ook wethouder Jaap van der Haar van de gemeente Meppel. “Het huidige denken biedt geen oplossing. Er moet nieuw gedacht worden. Daarvoor is een andere generatie nodig. Mijn brains lossen dit niet meer op. De wijsheid van jongeren zijn we nodig.” Van der Haar geeft aan trots te zijn op NICE en vooral ook op de inbreng van de studenten en hoopt dat NICE de politieke confrontatie niet schuwt. “Omdat het echt nodig is. Het moet nu ook zakken van het hoofd naar het hart en daarom is NICE wezenlijk.”
Circulariteitshup
Na Meppel was het de beurt aan Groningen. Jeenke van Linge houdt zich bij de gemeente Groningen bezig met stadsverkeer en de milieudienst. Groningen heeft de ambitie om in 2025 afvalvrij te zijn en daarom heeft zij bij NICE de vraag neergelegd om iets te kunnen betekenen om circulariteit in de openbare ruimten verder vorm te geven. Dat heeft geleid tot het project waarbij afval wordt hergebruikt om bijvoorbeeld straatmeubilair en beschoeiingen te fabriceren. Maar circulariteit gaat verder dan alleen recyclen weet ook Van Linge. Enthousiast vertelt ze over het idee om in plaats van een ‘klassiek’ afvalstation een soort circulariteitshup te bouwen met niet alleen een afvalstortplaats, maar ook een informatiecentrum, een kringloop en een repaircafé. Het is één van de voorbeelden van ‘anders’ denken dat deze middag veelvuldig voorbijkomt.
Oesterzwamkroketten
De vierde spreker van de middag is Wiebe Lamsma van WesterZwam. “Wij hebben als bedrijf de circulaire economie als uitgangspunt en dat maakt het voor ons iets makkelijker”, vertelt Lamsma die zich bewust is van de beren op de weg waar andere partijen mee te maken hebben. WesterZwam brengt circulaire economie in de praktijk door oesterzwammen op koffiedik te kweken. Lamsma vertelt hoe zij in samenwerking met NICE en de studenten van de Hanzehogeschool in afgedankte koelcontainers een oesterzwamkwekerij op de Zernike Campus in Groningen realiseren. En dat levert meer op dan alleen de oesterzwammen zelf. Bijvoorbeeld hoogwaardig compost. Ook kan het project worden ingezet voor onderwijsdoeleinden of om (re)integratie in het arbeidsproces te bevorderen. Oh, en je kunt er ook heerlijke oesterzwamkroketten van maken. Een ander doel van het project, geeft Lamsma aan, is om studenten te inspireren richting circulaire economie.
Vooruitstruikelend
Jan Willem van Kasteel van ICS
Adviseurs vertelt over het project om het gebouw van scholengemeenschap
Dingstede Meppel aan te pakken. In Nederland zijn 28 van dit type schoolgebouw
die allen in de jaren 80 zijn gebouwd. Gebouwen met veel ramen, slecht geventileerd,
hoge energiekosten en een slecht klimaat. De vraag is niet alleen hoe dit slim
te verduurzamen, maar ook om marktpartijen hierin te interesseren. Voor
besturen en bedrijven is circulariteit vaak slechts een onderdeeltje van het
werk geeft Van Kasteel aan, maar voor een project als Dingstede is de oplossing
groter dan alleen dit project. We hebben een oplossing is gevonden in het
circulair toevoegen van gevelelementen”, vertelt Van Kasteel, “Dit is
herhaalbaar en opschaalbaar en daarom ook geschikt voor die andere 27 gebouwen
en daardoor wellicht ook interessant voor bedrijven om op in te spelen.”
Hoe precies, dat weet hij nog niet. “Je loopt af en toe tegen onmogelijkheden
aan, maar, vooruitstruikelend, gaan we hiermee verder.”
Lange adem
“Wie kent mij?” vraagt Arnoud Olie. “Wie staat er in verbinding met mij?” Olie is een initiatiefnemer van Nice en directeur van de Gasfabriek waar de Expo plaatsvindt en waar NICE haar onderkomen heeft gevonden. Olie maakt zich hard om circulaire economie praktisch en uitvoerbaar te maken. Met zijn persoonlijk verhaal over duursport, lange adem, schaatsen, glijden én weerstand maakt Olie de toehoorders deelgenoot van zijn visie op de transitie naar een circulaire economie. Een kwestie van lange adem dus, en van verbinding en vertrouwen. En weerstand. Met enige frustratie vertelt hij hoe de gemeente Meppel onlangs besloot toch geen bijdrage te leveren aan een project van circulaire en energieneutrale woningen die binnenkort worden opgeleverd. “Dan is het moeilijk om de doelstellingen te realiseren die er aan de vooravond van het project lagen.” Olie roept ook op om dagelijks de confrontatie aan te gaan en de jongere generatie de gelegenheid te geven het compleet anders te doen.”
Chill
Na een lange zit waarin de sprekers hun verhaal deden is het tijd voor die jongere generatie om hun projecten toelichten. Tim Arends is tweedejaars student en houdt zich bezig met het project ‘plastic fantastic’ om plastic te hergebruiken. “Ik had niet zoveel met duurzaamheid”, vertelt hij maar als je echt bezig bent begint het te leven.”
De 21-jarige Jorryt Coehoorn volgt aan het Hanze de studie Ruimtelijke Ontwikkeling en vertelt over het project om van het Havenkwartier in Assen een circulaire broedplaats, of beter gezegd, een broedgebied, te maken. “Ik vind het heel chill om hier mee bezig te zijn”, vertelt de 21-jarige student. “Vanuit mijn studie is duurzaamheid steeds belangrijker. Het is hip, maar we staan nog maar aan het begin. Ik zie dit ook als kans om mijn carrière rond het thema circulariteit op te bouwen.”
Waarde
Nog even terug naar de definitie van een circulaire economie. Jan Willem van Kasteel gaf in zijn pitch aan dat er misschien wel 137 verschillende definities zijn en dat veel mensen de neiging hebben om de hunne als juiste te zien. Een verkeerd uitgangspunt meent Van Kasteel. Circulaire economie is een breed begrip en iedereen die daarmee bezig is heeft zijn eigen speerpunten. “Recyclen is maar een van de karakteristieken van een circulaire economie”, legt een student tijdens de expositie nog maar eens uit, om daaraan toe te voegen: “En waarde creëer je niet alleen met geld.”
